Ruim vier jaar geleden schetsten wij in ons ambitieplan, dat wij een ‘permanent uitdagende omgeving’ willen zijn voor onze studenten, medewerkers en partners. Om daar te komen hebben wij acht thema’s benoemd. Acht ontwikkelpaden, die wij met intensiteit wilden doorlopen. We waren van mening, dat we met deze ambitiethema’s de meest relevante trends te pakken hadden, die in de HBO-ICT omgeving een rol spelen. Daarbij hebben we bewust geen concrete doelen geformuleerd. Doelen zijn star en kunnen in de snel veranderende wereld van ICT gemakkelijk achterhaald worden. Bovendien kunnen wij, zonder SMART-agenda, maar met een duidelijk kader én de behoefte om te excelleren op een thema, de benodigde professionele ruimte veel beter benutten. Die aanpak is ons goed bevallen.
Positief
Had het beter gekund? Misschien wel, er is altijd ruimte voor verbetering, maar als je kijkt waar we nu staan met Fontys Hogeschool ICT, dan denk ik dat we ontzettend veel bereikt hebben. Onze thema’s bleken een koersvaste keuze. Ze sluiten naadloos aan bij het Fontysbrede visiedocument 2020 en de landelijke HBO-ambitie 2025. We zijn enorm gegroeid, van 2.000 naar 3.500 studenten (waarvan ruim 600 internationale studenten) en bijna 300 medewerkers. We hebben inmiddels in Tilburg de basis gelegd om naar een volwaardige opleiding van ongeveer 1.000 studenten door te groeien.
En we ontvangen geregeld collega-opleidingen uit binnen- en buitenland (België, Denemarken, Zweden, Spanje en zelfs Thailand), die willen ervaren hoe wij zijn georganiseerd en hoe wij ons onderwijs verzorgen. Dat alles maakt dat wij een zeer positief gevoel hebben over wat we doen en hoe we het doen.
Kennis
Een belangrijk uitgangspunt van Fontys Hogeschool ICT is dat studenten zelfstandig en autonoom leren, maar wel binnen een sociale context. Wij geven dus geen lessen waar studenten passief aanzitten, maar opdrachten, die studenten uitnodigen de kennis te verkennen en vragen te stellen. Die opdrachten zijn op de praktijk geënt en stellen wij samen met behulp van onze Partners in Education, een netwerk van 80 bedrijven waarmee wij intensief samenwerken. Daarmee zijn wij automatisch relevant én actueel! Onderzoek is bij ons volledig geïntegreerd in het curriculum. Je ziet, dat dit bij veel opleidingen twee aparte stromen zijn.
Wij zeggen, dat onderzoeken en leren eigenlijk hetzelfde is. Beide leiden tot kenniscreatie; iets te weten komen, dat je nog niet wist. Bovendien hebben onderwijs en onderzoek altijd kenniscirculatie tot gevolg: hoe zorg ik ervoor, dat wat ik te weten ben gekomen, ook bij anderen komt? Wij dagen studenten uit de kennis, die zij opdoen, te delen met andere studenten en docenten, zodat zij het samen kunnen gebruiken om verder te komen. Daarmee versmelten wij het tot één primair proces. Ik denk dat wij ooit de woorden onderzoek en onderwijs niet meer hanteren, maar vooral zullen praten over ‘kenniscreatie’ en ‘kennisdelen’.
Onbegrensd
Wij beloven docenten, die niet alles weten. Dat klinkt raar, want de docent is van oudsher degene, die alle antwoorden heeft; wie anders? Maar als je permanent actueel en uitdagend onderwijs geeft, dan heb je nooit alle kennis in huis. Studenten, die in contact met het bedrijfsleven en al onderzoekend tot nieuwe kennis komen, kunnen aspecten leren, die nieuw zijn voor bedrijven en daarmee ook voor docenten. Het is ook niet nodig, dat de docent alles weet. Deze moet wel de student kunnen begeleiden in zijn analyse en synthese. Studenten moeten altijd kunnen uitleggen hoe zij tot (nieuwe) kennis gekomen zijn, wat ze waarom gedaan hebben. Welke vragen hebben ze gesteld? Welke kennis gebruikt en welke aannames gedaan? Wij beloven aan onze studenten docenten, die dit complexe proces prima kunnen begeleiden, en daar zijn wij trots op.
En ook hier schakelen we weer ons netwerk in. Want op thema’s, die nieuw zijn, hebben experts uit het werkveld specifieke kennis te brengen voor studenten en docenten. Als het gaat over innovatieve toepassingen van digitale technologieën is bijvoorbeeld Estate Internet een waardevolle partner. Gaat het over logistiek, dan kunnen we bijvoorbeeld bij Vanderlande terecht. Vereist het diepe kennis van embedded systems, dan heeft Sioux de kennis en ervaring. Dat is één van de krachtigste uitgangspunten van onze opleiding: onbegrensd leren. Je kunt als student en als collega meer leren dan wij met z’n allen tot op heden weten!
Breed
En in dat gedachtegoed hebben we onze opleiding zo breed mogelijk gemaakt. Want als je toekomstvaste professionals wilt opleiden in een supersnel bewegend ICT-werkveld, wat heb je dan nodig? Studenten willen op de arbeidsmarkt komen met actuele kennis. Maar zelfs het werkveld kan niet over een tijdspanne van vijf jaar aangeven wat dat is. Dus je hebt een vorm van leren nodig, waarbij je continu je eigen expertise op peil kunt houden en de relevante antwoorden op vragen kunt vinden zonder dat je ’op cursus’ gaat. Daarom hebben we afscheid genomen van de ‘smalle opleidingen’ en de HBO-ICT-opleiding neergezet met maximale flexibiliteit. Zo kunnen we studenten veel meer keuzemogelijkheden geven. Ook dit stimuleert het starten van de denkmotor. Wat wil ik bereiken? Waar zit mijn talent? Hoe wil ik me ontwikkelen? Het leidt tot afgestudeerden, die hun leven lang vooruit kunnen. Het zijn - zoals de WRR dat noemt - Responsieve Professionals, die zelfstandig kunnen acteren en hun eigen kennisbehoefte weten in te vullen.
Toekomst
Gaan we in de toekomst hele nieuwe paden bewandelen? Ik denk het niet. Met de ontwikkelingen, die wij hebben ingezet kunnen wij nog volop vooruit. Wel zie ik extra accenten voor me op onderdelen zoals kennisinstelling en internationale samenwerking. Rondom het thema Kennisinstelling hebben wij al heel veel, maar kunnen wij nog meer verbinding aanbrengen. We kozen ervoor daar tot op heden minder aandacht aan te geven, omdat wij onze enorme groei in goede banen wilden leiden. Voor de toekomst zie ik hier veel potentieel. Ik denk dat wij een kennisomgeving kunnen bieden waarin naast reguliere studenten ook werkende professionals - al dan niet virtueel - tijd doorbrengen om nieuwe (brede) kennis te verwerven. Die populatie van lerende professionals kan net zo groot zijn als die in het reguliere curriculum. Verder groeien we vrolijk door. In 2017 hebben we een instroom van 1.300 studenten. Waar menig minder hard groeiende opleiding een numerus fixus hanteert, daar staan wij open voor groei. Praktische zaken, zoals ruimte, lossen we op met onze Partners in Education. Ik denk dat het hebben van een netwerk voor kennisinstituten, zeker in de ICT-omgeving, belangrijker is dan ooit. Dankzij de inspanningen van ons team, onze internationale partners en de 80 bedrijven waarmee we optrekken, realiseren wij relevant, actueel en toekomstbestendig ICT-onderwijs en onderzoek!”
Ad Vissers,
Directeur Fontys Hogeschool ICT