8. Kwaliteit van toetsing

Xander: “De afgelopen jaren hebben we binnen Fontys Hogeschool ICT een grote beweging gezien op het gebied van toetsing. Door de implementatie van student-nabij onderwijs, kregen we behoefte aan een andere manier van beoordelen. Kort gezegd is de omslag die heeft plaatsgevonden van: ‘kijken wat studenten beheersen op een eindtoets’, naar ‘het doorlopend monitoren van de prestaties en dit ook inzichtelijk maken voor de student’. Wij vinden, dat toetsen en didactiek onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Wil je studenten motiveren om tijdens het onderwijs, lessen en opdrachten, het beste uit zichzelf te halen, dan is doorlopende feedback een must. Dit vraagt wellicht om uitleg.

Wij hebben hier een instituut, waarbij we willen, dat de student vanaf dag één eigenaarschap neemt over zijn eigen studie. En zich dus ook verantwoordelijk voelt voor zijn voortgang en prestaties. Dan moet je wel weten waar je staat en waar je volgende ontwikkeldoel ligt. Doorlopende feedback maakt dat mogelijk.

Portfolio

In het Startsemester moeten veel studenten nog wennen aan deze denk- en werkwijze. Op de middelbare school hebben ze overwegend te maken met de klassiekere toetsvormen. Bij ons ligt de nadruk op leren via relevante, authentieke opdrachten. Dus opdrachten die studenten ook kunnen tegenkomen in de beroepspraktijk. Neem nu de proftaken. Daarbij gaan studenten aan de hand van een opdracht een product opleveren voor een (virtuele) klant. Een stukje hardware, een software ontwerp, een user interface. De proftaak is een uitnodiging om aan de hand van een praktijkgerichte opdracht tot leren te komen. Om resultaat te boeken, zullen studenten bepaalde kennisgebieden moeten onderzoeken, keuzes maken en deze vervolgens vertalen naar een werkend eindproduct. Deze manier van onderwijs, die grote waarde heeft, beoordeel je niet op de klassieke manier. De klassieke summatieve eindtoets is dan ook verdwenen. We beoordelen nu veel meer op basis van portfolio’s. Docenten geven tijdens het proces formatieve feedback. Dat geeft studenten tussentijds een beeld van de eigen prestatie en dat nemen ze mee als bewijslast voor de eindbeoordeling via een assessment. We doen daarbij een uitgebreide portfolio-schouw en de student moet zijn werk verdedigen. Daarbij kijken we naar welke vakinhoudelijke en professionele vaardigheden zijn aangetoond.

Gevolgen

Natuurlijk heeft deze manier van onderwijs en toetsen de nodige gevolgen. Zo worden docenten coaches. Zij zijn minder klassikaal aan het lesgeven, maar veel meer aan het begeleiden bij het vinden van een oplossing (of de benodigde kennis). We borgen deze transitie in ons intern MKO-traject, waarin we in het kader van docentprofessionalisering ook een module Didactiek & Toetsing aanbieden.

Verder wordt de toetsing flexibeler. We hebben in de leerlijn Professionele Ontwikkeling een overzicht van de competenties, die de student bij zichzelf gaat ontwikkelen. Het kan dus best zijn dat studenten verworvenheden voor andere vakken, of zelfs uit een privéproject, meenemen als bewijslast van hun ontwikkeling. Die feedback moet uiteraard eerst worden gevalideerd. Zo maken we ook toetsing heel student-nabij.

Vooruitstrevend

De manier waarop we toetsing en didactiek hebben verbonden, past ons als een handschoen. Het stimuleert een onderzoekende en proactieve houding bij de student. Ik denk, dat wij ertoe in staat zijn toetsing op dit niveau neer te zetten, omdat we werken vanuit een visie. Dat is in principe een ruimere manier van werken dan denken vanuit kaders. Uiteraard dragen wij er zorg voor, dat alles wat we doen is gefundeerd op een onderwijskundig model. Als Toetscommissie zijn we er om te stimuleren en continu te onderzoeken en signaleren of we onze visie ook waarmaken en deze nog past binnen de wettelijke kaders. Uit de vele vragen van collega-opleiders binnen en buiten Fontys, naar hoe wij toetsbeleid hanteren, kan ik afleiden dat we succesvol zijn.”

Aantal docenten met certificaten: